مفهوم بازاریابی اجتماعی
به طور کلی می توان گفت بازاریابی اجتماعی رویکردی است که به دنبال تغییر رفتارهای روزمره افراد است. بنابراین بازاریابی اجتماعی به جای فروش یک محصول، یک رفتار یا سبک زندگی را که به نفع جامعه است، می فروشد تا تغییر مورد نظر را ایجاد کند. بازاریابی اجتماعی به جای نشان دادن اینکه یک محصول از چه نظر بهتر از محصولات رقیب است، با افکار، رفتارها یا اقدامات نامطلوب رقابت می کند.
بازاریابی اجتماعی با استفاده از تکنیک های بازاریابی سنتی، میزان آگاهی از یک مشکل یا هنجار مشخص را افزایش می دهد و هدف آن متقاعد کردن مخاطب برای تغییر رفتار خود است. بازاریابی سنتی به رفتار مصرف کننده پاسخ می دهد، در حالی که بازاریابی اجتماعی سعی می کند بر رفتار مصرف کننده تأثیر بگذارد.
بازاریابی اجتماعی به شما کمک می کند تصمیم بگیرید که با چه افرادی کار کنید، چه رفتاری را تحت تأثیر قرار دهید، چگونه در مورد آن اقدام کنید و چطور آن را اندازه گیری کنید.
بازاریابی اجتماعی چه چیزی نیست؟
اغلب، مردم در مورد اینکه بازاریابی اجتماعی چه چیزی هست و نیست گیج می شوند. بنابراین، قبل از ادامه این مقاله، بیایید در مورد 3 نوع از بازاریابی که بازاریابی اجتماعی محسوب نمی شوند، صحبت کنیم.
بازاریابی شبکه های اجتماعی (Social Media Marketing)
بسیاری از مردم فکر می کنند بازاریابی اجتماعی همان بازاریابی شبکه های اجتماعی مثل فیس بوک، توییتر، اینستاگرام و یوتیوب است. خب این درست نیست. بازاریابی اجتماعی به کمپینی با هدف تغییر رفتار اشاره می کند، در حالی که بازاریابی شبکه های اجتماعی به هر کمپین بازاریابی که از طریق کانال های شبکه های اجتماعی انجام می شود، اشاره دارد.
گاهی اوقات، شبکه های اجتماعی برای جلب توجه و ایجاد سر و صدا در کمپین های بازاریابی اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرند. با این حال، معمولاً هدف از بازاریابی در شبکه های اجتماعی تبلیغ یک محصول یا خدمت است.
شبکه های اجتماعی ممکن است بخشی از یک کمپین جامع بازاریابی اجتماعی باشند، اما این اصطلاحات مترادف نیستند.
4 کاربرد شبکه های اجتماعی فراتر از یک ابزار بازاریابی اینترنتی
کمکهای داوطلبانه
اگر شرکتی کمک های خود به یک موسسه خیریه را به صورت عمومی اطلاع رسانی کند، بازاریابی اجتماعی انجام نداده است، چون هدف آن تا حدی افزایش شهرت خود است.
بازاریابی محصولات سبز
اگر شرکتی خط تولید بطری های آب سازگار با محیط زیست، اتومبیل های هیبریدی، ظروف ناهار قابل استفاده مجدد یا سایر محصولات «سبز» خود را بازاریابی کند، این به عنوان بازاریابی اجتماعی به حساب نمی آید. چون تمرکز اصلی روی فروش یک محصول است. درحالی که در بازاریابی اجتماعی، تمرکز صرفاً بر تغییر رفتارها برای منافع عمومی است.
P4 بازاریابی اجتماعی
حالا که به طور کامل با تعریف بازاریابی اجتماعی آشنا شدیم، بیایید نگاهی به 4 عنصر ضروری هر کمپین بازاریابی – یعنی P4 – بیندازیم و ببینیم که این عناصر در بازاریابی اجتماعی چه نقشی دارند. این P ها محصول، قیمت، مکان و ترویج هستند و به عنوان آمیخته بازاریابی (Marketing Mix) هم شناخته می شوند. شما باید این عوامل را قبل از طراحی کمپین بازاریابی اجتماعی خود تعریف کنید و در هنگام طراحی، آن ها را در مرکز توجه قرار دهید.
محصول (Product)
محصول همان چیزی است که شما در حال بازاریابی آن هستید. برای بازاریابی اجتماعی، محصول رفتار خاصی است که سعی می کنید تغییر دهید. به عنوان مثال این رفتار ممکن است پایان دادن به کودک آزاری یا متقاعد کردن مردم به نریختن زباله روی زمین باشد.
قیمت (Price)
در بازاریابی اجتماعی، قیمت هزینه ای است که بابت متوقف کردن یا شروع یک رفتار خاص پرداخته می شود. این هزینه صرفاً جنبه مالی ندارد، بلکه می تواند مربوط به زمان صرف شده یا هزینه های روانی و احساسی هم باشد. شما باید این هزینه ها و موانع را برای مخاطبان خود به حداقل برسانید.
وقتی شما در حال طراحی یک کمپین بازاریابی اجتماعی هستید، باید در مورد مسائلی که مانع از انجام یک رفتار خاص در مخاطب می شود، فکر کنید. سپس، راه های عملی برای مبارزه با این موانع را پیدا کنید. به عنوان مثال، اگر هدف کمپین شما تشویق ورزش بیشتر در جامعه است، اما فضاهای بیرونی ایمن کم هستند و هزینه کلاس های داخل سالن هم یک مانع برای مخاطب است، به ارائه کلاس های رایگان داخل سالن فکر کنید.
مکان (Place)
کجا می خواهید مخاطبان رفتار دلخواه شما را انجام دهند؟ با چه روشهایی میتوانید به آنها دسترسی پیدا کنید که انجام رفتار در مکان موردنظرتان را آسانتر کند؟
به عنوان مثال اگر میخواهید مردم را به استفاده از کیسههای قابل استفاده مجدد و پارچه ای تشویق کنید، در فروشگاه ها به ازای هر کیسه پلاستیکی که مشتریان نیاز دارند، هزینه دریافت کنید، اما کیسههای پارچه ای را با هزینهای ناچیز ارائه دهید.
ترویج (Promotion)
کدام کانال ها و رسانه ها به شما کمک می کنند تا مخاطبین خود را به بهترین نحو جذب کرده و توجه آن ها را به کمپین بازاریابی اجتماعی جلب کنید؟ شبکه های اجتماعی؟ تلویزیون؟ بیلبوردها؟ کمپین های بازاریابی چریکی (گوریلا مارکتینگ)؟
ترویج یا پروموشن نیاز به هزینه زیادی ندارد و می تواند از طریق روش های کم هزینه ای مثل تبلیغات دهان به دهان هم انجام شود.
بازاریابی چریکی یا گوریلا مارکتینگ (پارتیزانی) چیست ؟
مولفه های یک استراتژی بازاریابی اجتماعی موثر
برای راه اندازی یک کمپین بازاریابی اجتماعی موثر، مولفه ها و استراتژی های اساسی زیر را در نظر بگیرید.
هدف تعیین کنید
مشخص کنید که چه رفتاری را می خواهید تغییر دهید.
مخاطبان خود را مشخص کنید
می خواهید رفتار چه کسانی را تغییر دهید؟ افرادی که به دنبال تأثیرگذاری بر آنها هستید چه کسانی هستند؟ به عنوان مثال در یک تبلیغ ضد سیگار، مخاطبان، سیگاریها یا افرادی هستند که به این رفتار فکر میکنند.
شما به عنوان یک بازاریاب اجتماعی ممکن است بخواهید بدانید که چرا افراد سیگار را شروع میکنند، در چه فواصل زمانی سیگار میکشند، چه مزیتی از سیگار کشیدن به دست می آورند و چه چیزی آنها را از ترک سیگار منع می کند.
علاوه بر این ممکن است بخواهید رفتار چندین گروه مختلف را تغییر دهید. چنین گروه هایی اغلب بر اساس سن، جنسیت، سطح تحصیلات یا نژاد از هم جدا شده یا تقسیم بندی می شوند.
موانع تغییر را شناسایی کنید
از طریق مصاحبه ها و نظرسنجی ها می توانید بفهمید چه چیزی این تغییرات را برای افراد دشوار یا غیر جذاب می کند. بعد از آن لازم است برای کاهش این موانع تغییر برنامه ریزی کنید.
کانالهای ارتباطی را تعیین کنید
مشخص کنید پیامهای بازاریابی تان چگونه باید ارسال شوند؟ برای مثال، پیامهای ضد سیگار ممکن است از طریق ویدیوهای یوتیوب، بنرها و بیلبوردها یا از طریق شبکه های اجتماعی ارسال شوند.
یک پیام واضح تعریف کنید
به مردم اطلاع دهید که برای کمک به آنها چه کار می کنید. مزایای تغییرات رفتاری پیشنهاد شده چیست؟ چرا باید به آن توجه کنند؟
نتایج خود را ارزیابی کنید
ببینید آیا تغییر مورد نظر خود را ایجاد کرده اید یا خیر- اگرچه عملاً این مورد بخشی از بازاریابی اجتماعی نیست.
سخن آخر اینکه بازاریابی اجتماعی ابزاری اثبات شده برای تأثیرگذاری بر رفتار به روشی پایدار و مقرون به صرفه است که اگر به درستی استفاده شود، می تواند یک دارایی بزرگ برای هر کسب و کاری باشد.
منبع : beloved