مدل کسب و کار اينترنتي تجارت الکترونيک عبارتست از خريد، فروش، مبادله کالا، خدمات و اطلاعات از طريق شبکه هاي رايانه اي از جمله اينترنت مي باشد. ارتباطات تجارت الکترونيک از زاويه ديگر تحت عنوان کسب و کار الکترونيکي مطرح مي شود. به طور کلي در سال 1990 با ظهور کسب و کارهاي مبتني بر فناوري اطلاعات واژه ” مدل کسب و کار” بيش از پيش مورد توجه و اهميت قرار گرفت. علت استفاده زياد از اين واژه رشد سريع فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطي مي باشد که باعث شده علاقه مندي براي تغيير مدل هاي کسب و کار سنتي و ايجاد مدل هاي کسب و کار جديد جهت استفاده بهتر از فرصت هاي ناشي از نوآوريهاي الکترونيکي افزايش يابد.
اجزاي مدل کسب و کار
- ماموريت: يکي از مهمترين اجزاي مدل کسب و کار آن است که درک سطح بالايي از چشم انداز کلي سازمان، اهداف استراتژيک و نوع ارزش قابل ارائه آن ايجاد گردد.
- ساختار: تعيين کننده آنست که چه نقش ها و چه عواملي در يک بخش تجاري وجود داشته و يا آن را شکل مي دهند.
- فرآيند: نگاه دقيق تري را نسبت به چشم اندازها و ساختارهاي يک مدل کسب و کار فراهم ميکنند.
- درآمدها: جهت بقا هر کسب و کاري مورد نياز است.
- تکنولوژي: براي مدل هاي کسب و کار مبتني بر فناوري اطلاعات هم نقش محرک و هم نقش محدوديت زا را دارد.
- مباحث قانوني: مسائل قانوني بايد در هر يک از 4 جز اشاره شده در بالا در نظر گرفته شود.
انواع معماري هاي مدل کسب و کار
- فروشگاه اينترنتي: اين مدل حالت بازاريابي براي يک شرکت يا فروشگاه در اينترنت مي باشد که در آن امکان پرداخت وجه و سفارش کالا وجود دارد.
- تدارکات الکترونيکي: اين مدل حالت مناقصه اي براي تهيه کالا و خدمات را بصورت الکترونيکي مي باشند.
- حراجي الکترونيکي: حراجي الکترونيکي کاربرد الکترونيکي سيستم پيشنهاد قيمت است.
- مرکز خريد الکترونيکي: از مجموعه اي از فروشگاه هاي الکترونيکي تشکيل ميشود که زير يک چتر مانند يک مارک تجاري مشهور جمع شده اند.
- موقعيت بازار شخص ثالث: شرکت هايي هستند که بازاريابي در وب را به اشخاص ثالث واگذار ميکنند. براي مثال اين شرکت ها فضايي از سايت خود را براي نمايش کاتالوگ محصول عرضه کنندگان اختصاص مي دهند.
- بسترهاي مشارکتي: اينگونه شرکت ها يک محيط اطلاعاتي و مجموعه اي از ابزارها براي مشارکت بين شرکت ها ايجاد ميکنند.
- دلالي اطلاعات: اين مدل سرويسهاي اطلاع رساني و مشاوره اي را در اختيار شرکت ها قرار مي دهد. ضرورت تغيير شيوههاي کسب و کار و ايجاد ارزش به منظور حفظ بقاء و حضور در بازارهاي با فناوري پيشرفته مورد توجه بسياري از مديران قرار گرفته است.
آقاي تپسکات 6 گام را براي تغيير يک مدل کسب و کار مبتني بر وب پيشنهاد کرده است که عبارتند از:
- شرح و توصيف وضعيت فعلي و نحوه ايجاد ارزش براي مشتريان
- تجزيه
- تعيين چشم انداز و نحوه ايجاد ارزش
- · ترکيب بندي دوباره
- آماده کردن نقشه ارزش
- تعيين ترکيب
شايان ذکر مي باشد که مدل هاي کسب و کار به عوامل مختلفي وابسته مي باشد بنابراين شرکتي در بازار رقابت برنده مي باشد که به اين عوامل آگاهي کامل را داشته باشد و قابليت انعطاف پذيري بالايي در موقعيت هاي پيش بيني نشده را داشته و سريعاً راهکار و استراتژي مناسب را اتخاذ کنند.
مدل کسب و کار در ساده ترين تعريف روشي است که در آن شرکت ها به وسيله محصولات يا ارزش هاي قابل ارائه خود کسب درآمد مي نمايند . هرکسب و کار يه مدلي دارد که بيان مي نمايد کسب و کار چه فعاليتي مي کند و چه نيازي از مشتريان را رفع مي نمايد .در بررسي مدل کسب وکار به بررسي استراترژي هاي بازاريابي B2C يا عرضه کالا از يک تجارت به مصرف کننده نهايي و بازاريابي B2B يا عرضه کالا از يک تجارت به يک تجارت ديگر براي فروش مجدد آن و يا ايجاد ارزش افزوده و فراوري کالا و سپس فروش آن به مشتري نهايي مي پردازيم. در بخش بعد بوم کسب وکار و نحوه طراحي و کاربرد هاي آن را به بحث خواهيم نشست. روش هاي کسب درآمد در اينترنت نيز در همين بخش مورد بررسي قرار ميگيرد. بررسي ابعاد بازاريابي و بررسي دلايل شکست يک فروشگاه اينترنتي نيز در همين بخش بررسي ميشود.
در مدل کسب و کار شرکت ها بايد تعيين کنند که چه نيازي از مشتري را برآورده ميکنند. اصولا هنگام طراحي سايت براي يک مشتري که به تازگي وارد عرصه فعاليت اقتصادي شده است. بايد در مدل کسب و کار نيازهايي که شرکت ميخواهد تامين کند را به بخش هاي کوچکتر و دستيافتني تقسيم کرد. مثلا يک سايت خدمات خودرويي که هيچ سابقه اي در فعاليت در اين زمينه ندارد. بهتر است بجاي برطرف کردن نياز تعميرات خودرو، بصورت کلي و براي تمام خودروها ابتدا به عرضه باتري خودروي سواري بپردازد و سپس تلاش کند تا همزمان خدمات تعمير برق خوودرو را بگيرد. به اين ترتيب ميتوان در مدل کسب و کار پله هاي ترقي سايت را تعيين کرد و از مدير سايت خواست که دقيقا طبق نقشه پيش رود. نوع فعاليت هاي يک کسب و کار هم در همان مدل کسب و کار تعيين ميشود. نوع فعاليت سايت را هم در صورتي که بيش از حد غير واقعي تنظيم شده باشد بايد اصلاح کرد. تقسيم يک کار بزرگ به گام هاي کوچک و قابل اجرا وظيفه يک بازارياب حرفه اي است. مدل کسب و کار بصورت کلي در تعيين نقشه راه يک فعاليت اقتصادي کمک مي کند.
منبع : web24.ir